Psikoloji, insanın en az bedensel sağlığı kadar önemli bir konudur. İnsanın psikolojisinde birçok durumdan kaynaklı rahatsızlıklar meydana gelebilir. Bu rahatsızlıklar genellikle; genetik, ergenlik döneminde yaşanan olaylar ve travma sonucu ortaya çıkar. Ergenlik döneminde yaşanan durumlar sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklardan bir tanesi de seyahat etmeden duramama hastalığı (dromomani) olarak bilinir. Dromomani hastaları çoğu zaman geri dönmemek üzere evden çıkar. Bu yazımızda dromomani ne demek, belirtileri neler, tedavisi var mı ve ortaya çıkış nedenleri nelerdir? konularına değineceğiz. Seyahat Etmeden Duramama Hastalığı (Dromomani) Nedir? Dromomani bir diğer deyişle "Evsiz kişi hastalığı" çoğunlukla ergenlikte meydana gelen bir rahatsızlıktır. Hastalığa yakalanan kişiler herhangi bir sebep olmaksızın seyahat etmeye başlar. Onlar için yola çıkmak yeterlidir. Ailesini, arkadaşlarını ve çocuklarını geride bırakarak yola çıkarlar. Dromomani adı verilen psikolojik rahatsızlık birçok insan için kulağa hoş gibi gelebilir. Fakat dromomani hastaları için seyahat etmek büyük bir işkencedir. Çünkü hastalar seyahate çıkarken herhangi bir hazırlık yapmazlar. Normal seyahat eden insanlarda görülen; hava şartlarını dikkate alma, ulaşım araçlarını hazırlama ya da yanına para alma gibi durumlar dromomani hastalarında yoktur. Onlar sadece dışarı çıkmakla ilgilenirler. Çoğu zaman yanlarına para almadıkları için dışarıda ya da bankamatiklerde kalırlar. Ulaşım için ise otostop çekerler. Bazıları ise sadece yürüyerek gitmek istediği yere doğru yola çıkar. Defalarca geriye dönmek isterler ama dönemezler Seyahat etmeden duramama hastalığı (dromomani) yaşayan insanlar defalarca geriye dönmek isterler. Ailesini, arkadaşlarını ve çocuklarını özlerler. Fakat bir türlü geri dönemezler. Çünkü, içlerinde bastıramadıkları bir arzu vardır. Bu arzu özgürlük hissine benzetilebilir. Şöyle düşünebilirsiniz; lunaparkta dönme dolaba bindiniz. Dönme dolap tüm hızı ile dönerken içinizde korkuyla karşılık heyecan hissi belirir. Bu korku diğer korkulardan farksızdır. Siz, bile bile korkmak ve heyecan hissetmek istersiniz. İşte dromomani adı verilen psikolojik rahatsızlık da tam olarak böyledir. Kişi, bir kere evden çıkıp seyahat etmeye başladığında geri dönmek istese de o heyecanı bir türlü içinden atamaz. Hissettiği özgürlük duygusu kişinin uzağa, daha da uzağa gitmesine yol açar. Seyahat Etmeden Duramama Hastalığı (Dromomani) Belirtileri Nelerdir? Dromomani hastalığı yaşayan kişiler durumun ciddiyetinin ya da üzücü oluşunu fark edemezler. Hastalık, genellikle hasta yakınları için can sıkıcıdır. Evden giden insanın parasının olmaması ya da elbisesinin hava şartlarına uygun olmaması korkutan detaylar arasındadır. Özellikle ergenlik çağındaki gençlerin herhangi bir iz bırakmadan evden çıkıp gitmesi ailesi açısından son derece üzücüdür. Dromomani hastaları seyahate çıkarken herhangi bir rota ya da hedef belirlemezler. Örneğin; "şu şehre gidip, oradaki turistik yerleri göreceğim" gibi hedefleri yoktur. Sadece çıkmak, yürümek, evden ayrılmak ve özgürlük duygusunu hissetmek isterler. Dromomani hastalığının korkutucu detaylarından bir tanesi de hastaların sağlık durumunu dikkate almamasıdır. Yani hasta, bedensel sağlığı yerinde olmasa bile dışarı çıkar. Birçok Dromomani hastalığının belirtileri arasında en önemli madde kuşkusuz kişinin geri dönmeyi çok istemesine rağmen, bir türlü kendini ikna edememesidir. Yani dromomani hastası ailesine dönmek için büyük bir tutku hisseder, seyahatin zorlu şartları altında yorulur. Çoğu zaman aç ve susuz kalır. Ama yine de bir türlü dönemez. Çünkü, içinden bir ses kendisine çeşitli nedenler sunarak dönmemesini söyler. Seyahat Etmeden Duramama Hastalığı (Dromomani) Ortaya Çıkış Nedenleri Nelerdir? Hastalığın ortaya çıkmasının en önemli kaynağı ailedir. Özellikle baskın ve dominant anne ya da babaya sahip olan kişiler bastırılmış duygularını ilerleyen dönemlerde ortaya çıkarır. Babanın ya da annenin kısıtlayan ve eleştirel tutumla çocuğa yaklaşması dromomaniyi tetikleyen nedenler arasında yer alır. Bazı durumlarda da aşırı stres, hastalığı meydana getirir. Çalışma ya da eğitim hayatında stres altında kalan kişiler hissettiği duygularla baş edebilmek için kendilerine bir kaçış yolu ararlar. Bu kaçış yolu sayesinde kendisine sıkıntı veren olay ya da durumlardan kaçarlar. Hastalar ilk başta evden, sonra sokaktan, sonra da şehirden uzaklaşırlar. Bu nedenle hastalığın daha fazla ilerlemeden fark edilerek, tedaviye başlanması gerekir. Hastalık ilerledikçe kişi kendine "ne kadar çok uzaklaşırsam o kadar rahatlarım" düşüncesini hissettirir. Şunu unutmamak gerekir ki; hasta evden uzaklaştıkça ve özgürlüğe kavuştuğu duygusunu hissettikçe kaçmaya devam edecektir. Seyahat Etmeden Duramama Hastalığı (Dromomani) Teşhisi Seyahat etme hastalığı, ergenlik dönemindeki kişiler için "artık özgürüm" deme yöntemidir. Ailesinde baskı gören kişiler özgürlüğünü göstermek ve kuralları yıktığını ifade etmek için kaçmaya başlarlar. Bu noktada ailenin aşağıdaki nedenlere sahip olması hastalığın tetiklenmesine yol açan etkenler arasında yer alır: Ailede alkolik anne ya da babanın olması, Aile bireylerinin alkol kullandıktan sonra kişiye farklı tutum sergilemesi, Ailenin aşırı korumacı tutum ortaya koyması, Bireyin kendi anne - babası yerine koruyucu bir ailede büyümesi, Dini ya da sosyal konularda muhafazakâr aileye sahip olması, Hasta olan kişinin davranışlarına eleştiren şekilde yaklaşılması, Özellikle ergenlik çağındaki bireyin kendini ifade edememesi ve onun yerine kararlar alınması, Bireyin stresli ya da korkunun hâkim olduğu bir çocukluk geçirmesi. Genellikle hastanın ailesi ya da yakınları durumu fark ederek tedavi görmesi gerektiğini söyler. Hastaya tedaviye başlamadan önce çeşitli sorular sorularak durumun anlaşılması sağlanır. Durum anlaşıldığında genellikle hastanın ailesi ile organize olarak çalışmaya başlanır. Seyahat Etmeden Duramama Hastalığı (Dromomani) Tedavisi Dromomani tedavisi yapılırken kişiye seyahat etmek ile ilgili sorular sorulur. Uzman doktor sorduğu sorularla hasta için seyahat etmenin nasıl bir anlam ifade ettiğini anlamaya çalışır. Ardından hastaya aile yapısı sorulur. Genellikle hastaların yaşadığı ev, sıkıntı ve sorunların hâkim olduğu yapıdadır. Hasta, ilk evden kaçışında heyecan hisseder. Hissettiği heyecanın tadını yeniden yaşamak ve özgürlüğün tadına varmak için bu durumu sık sık yapmak ister. Fakat, durumun bir de patolojik nedenleri vardır. Kafasına travma alan kişiler de dromomani hastası olabilirler. Hastalığın tedavi yöntemleri arasında en çok psikoterapi tercih edilir. Psikoterapi yönteminde hastanın kendini daha iyi hissetmesi için çalışmalar yapılır. Bu noktada aile bireylerine de çok iş düşmektedir. Uzman doktor aile bireyleri ile konuşarak durumun ciddiyetini ve nasıl bir tutum sergilemeleri gerektiğini aktarır. Hastaya yaşadığı durum anlatılır. Ardından hastalık hakkında bilgi verilir. Bu sayede hastalık karşısında farkındalık kazandırılır. Ardından hastaya yaşadığı stresli durum karşısında baş etme yöntemleri öğretilir. Hastalık tedavi edilirken kişiye gevşeme teknikleri de anlatılır. Ayrıca hastaya meditasyon ya da rahatlatıcı müzikler dinlemesi söylenir. Bazı durumlarda ise ilaçlı tedavi yöntemine başvurulur. Kişinin psikolojik durumunu düzeltmek ve yaşadığı durum ile baş etmesini kolaylaştırmak için uygun olan ilaç tedavisi başlanır. Dromomani hastalığı tedavisinde en önemli konu; hastalığı meydana getiren birincil nedenin tespit edilmesidir. Hastalığı tetikleyen ya da ortaya çıkaran neden tespit edildikten sonra kişi, o ortamdan uzak tutulmaya çalışılır. Stresi meydana getiren nedenler düzeltilmeli, mümkün olan en erken zamanda tedaviye başlanmalıdır. Hastalık ne kadar erken fark edilirse tedavi o kadar erken sonuç verir.